Op reis naar Bali: van shotjes tot stilte, Bali heeft het allemaal

Hikers en bikers, rustzoekers en feestbeesten, luxepaarden, yogi’s, stelletjes en solo backpackers, Aussies, Fransen, veel Nederlanders, hardcore surfers, expats en andere gelukszoekers: ze wisten Bali bij honderdduizenden te vinden. In de afgelopen tweeënhalf jaar covid zat het Eiland der Goden potdicht. In 2021, hartje covid, brachten slechts 45(!) toeristen een bezoek – volgens de officiële cijfers van CBS Bali (januari tot oktober). Hoe staat het (misschien wel) mooiste eiland ter wereld er nu voor? 

Op weg naar Bali vertoonde ruim de helft van de stoelschermpjes de Bali-hit Ticket to Paradise, met Georgia (Julia Roberts) en David (George Clooney).  Een uitstekende film om alvast in de stemming te komen. Georgia en David hebben – in de film dan – een slecht huwelijk. Twintig jaar na de scheiding treffen ze elkaar noodgedwongen op godeneiland Bali, want dochter Lily gaat daar trouwen met een zeewierboer. 

Een beetje jammer, zegt mijn buurman, dat de Bali-beelden van Ticket to Paradise zijn geschoten in Queensland, Australië. En zo kijken veel passagiers tijdens de vlucht nietsvermoedend naar de ‘Bali’-stranden bij Brisbane, aangekleed met extra palmen, hutjes en figuranten in traditionele Balinese kleding. Wat gamelan-klanken eronder en vooruit maar. En de film was al niet zo best. 

Voor uw verslaggever is het alweer ruim 22 jaar geleden. Ik herinner me Bali als household name voor een tropisch walhalla. De eerste stap op luchthaven Denpasar (na 16,5 uur vliegen, overstap in Singapore) voelt alsof ik een vertrouwd huis binnenkomt. De zoete geuren op het vliegveld, subtiele klanken van bamboefluiten, de kleuren; ze prikkelen terstond je reptielenbrein. Ja, zo was het! 

Ook de onontkoombare heksenketel in de zuidelijke trechter van het eiland, direct na het vliegveld, en het stroperige verkeer rond en in feestdeel Kuta voelen als oude kennissen. Bali richt zich weer op. Tachtig procent van de Balinese economie, chauffeurs, gidsen, hotelpersoneel, rondvaartbedrijven, scooterverhuurders (daarover straks meer) en bar- en beachclubeigenaars kan weer opgelucht ademhalen. 

Laptop op strandbedje

Even het geheugen opfrissen. Bali is zo groot als onze provincie Noord-Brabant. Het kleine hindoe-eiland ligt in het midden van de ruim 3000 kilometer lange Indonesische archipel. Voor honderdduizenden Nederlanders, vaak frequente bezoekers, is Bali nog altijd ‘een feest voor de zinnen en een bad voor de ziel’. 

Spot échte wilde dieren op Bali.

Ze kennen het eiland als hun broekzak, van de shotjes op de drukke feestplekken tot de stilte in het midden en westen van Bali. Hun familie woonde er ooit. Hier zelf wonen en werken, liefst met de laptop op je strandbedje, was vóór de pandemie de grote droom. Mijn missie: hoe staat het met de magie en de soundtrack van Bali, de kleurenorgie, bloemblaadjes, geesten, beelden, spiritisme, sarongs, de verre trommels en bellen, de rijstvelden en vooral de hartelijkheid. Is het er allemaal nog? 

’s Avonds na een lange vlucht bekaf aankomen in een Balinees resort en een uurtje op je eigen veranda zitten, het schenkt een bijna dierlijke blijheid. Even boven de stad Ubud ligt Alila Ubud, een doodstil resort met een design pool; een donkerblauwe streep in de jungle. De wildernis marcheert bij mij binnen in de gedaante van een rij makaken, langstaartapen, mij brutaal aankijkend vanaf het dak van mijn bungalow. Ik sluit snel ramen en deuren, overdreven bang voor mijn spulletjes.

Spannend douchen in de buitenbadkamer tussen tropische planten, gladde rivierkeien op de grond, een houten waterbekken, wanden van natuursteen, veel meditatieve kleuren vol tinten beige, balsem voor de oogbol, spierwitte rolletjes handdoek, riet, bamboe en een meditatief stortbad. De badkamers weerspiegelen de traditionele openbare badplaatsen van het platteland. 

Lees hier over de mooiste hotels op Bali.

Kreun… ik was het bijna vergeten: wat zijn de Balinezen daar toch goed in, sfeer en stemming maken. Standbeelden ‘wrappen’ in zwart-wit geruit textiel, want donker kan niet zonder licht. De sierlijke tuinen. Hotels, restaurants en spa’s die zijn doordrenkt van Balinese spiritualiteit. De zonsondergang op de veranda, met een hemel vol oranje tanden. Op de achtergrond krijsende apen en getsjirp van krekels en gekwaak van kikkers: de piep-knor jazz van de Balinese jungle. Het blaast je van de sokken, of je wilt of niet. 

Paradijs voor Instagrammers

De volgende dag direct de vuurdoop: de mannen en vrouwen van de groep krijgen een sarong om, wat schreeuwt om een Instagramplaatje. Bali is een magneet voor influencers, die op Bali een makkie hebben. Het eiland is geschapen voor tegeltjeswijsheden. Op internet vind je speciale sites vol weeë Bali-quotes voor Instagrammers. 

• ‘You can leave Bali, but it will never leave you.’ 
• ‘Take only memories, leave only footprints.’ 
• ‘I don’t need therapy. I just need Bali.’
• Heel erg is: ‘Having such a rice time in Bali.’

We brengen een bezoek aan de Pura Besakih, de gigantische ‘moedertempel’ in het midden van Bali, op de flanken van de Gunung Agung-vulkaan. Een heilig tempelcomplex bovenop een berg, bereikbaar over een eindeloos lijkende trap. Een rituele klauterpartij tussen piekfijn aangeklede families, de vrouwen met volle offermanden op het hoofd, mannen torsen de zware picknickmanden.

Lees meer over de mooiste tempel op Bali.

‘Bijna vergeten’ nummer twee: half Bali lijkt – vooral in het weekend – onderweg van de ene ceremonie naar de andere. Families op scooters of SUV’s vol kinderen met hun offergeschenken op excursie naar een tempel, meestal op een berg gelegen, want daar wonen de goden. Het fenomeen tempelfiles. Op Bali kent elk gezinslid zijn blije taak: boze geesten wegjagen, voorouders eren, samen offers brengen.

Smoothies en havermelk

Remember Ubud. Stad van healing, mindfulness, tempels, smoothies en coffeeshops met havermelk. Maar ook van voortreffelijke museums, toprestaurants en serieuze kunstgaleries. Druk, jawel, nog steeds. Maar kunststad Ubud is nog altijd uniek in Zuidoost-Azië.

Lees meer over goede restaurants op Bali.

Je paradeert met blijdschap over de Jalan Raya Ubud, de vitale hoofdstraat vol bars, tempels en workshops met links en rechts smalle, landelijke straatjes die naar glinsterende rijstvelden leiden. Bij een van de kleine eetkraampjes bestellen we saté lilit: kipgehakt met sjalotten en citroengras, gegrild op houtskool, daardoorheen geraspte kokosnoot en dikke kokosmelk, citroensap en peper. Een Balinese hit wat ons betreft.

Lees meer over bezienswaardigheden in Ubud.

Vijf minuten boven Ubud heerst de stilte. Je fietst er à la Julia Roberts in de film Eat, Pray, Love (naar het beroemde boek uit 2006) langs de fameuze Tegallalang rijstterrassen. Een wereld zo groen en sereen dat je vederlicht wordt. De belangrijkste zin uit Eat, Pray, Love was: “What if your life belongs to you?” Je loopt hier gevaar al fietsend per whatsappje je saaie Nederlandse baan op te zeggen om hier eeuwig te blijven. 

Onze gids vertelt het liefst over eten, vooral over alle soorten groenten die op Bali groeien. Soms lijkt het of we een cursus ‘groenteboer op Bali’ volgen. Bali is voer voor de geest, maar vergeet buik en de gevoelige tong niet. Balinees eten is warm en zoet met een scala aan kruiden. Koriander, kardemom, pepers, knoflook, gember en kruidnagel, garnalenpasta, citroenbasilicum en schaafsel van gedroogde kokosnoot – het houdt niet op – zorgen voor kleine aroma-explosies in de huig.

Balinezen houden van een maaltijd van kleine hapjes ter grootte van een snack. Als de lunchtijd nadert, lezen we in de auto elkaar voor uit menukaarten en recepten. Het klinkt als een sappige reisroman. “Langzaam geroosterde kippendijen, zacht kippenborstvlees ingesmeerd met een kardemom-kruidenmengsel. Een kurkuma-getinte spies van kipsaté bovenop een fluwelige berg witte rijst, een gefrituurd kaantje…” Alles vers bereid. Uiteraard. 

Overspoeld? Kom op!

Je hoort wel zeggen dat Bali overspoeld en bedorven is. Kom op. Zeggen ze dat niet over elk mooi eiland (Ibiza, Mallorca, Texel, Sicilië, Kos) dat te lang in de picture is? Het is snobistisch wereldreizigers-speak, om te laten zien dat je een man/vrouw van de wereld bent. ‘Het oude Bali’ is verdwenen, hoor je dan. Jawel, er is een nieuw Bali, maar het oude verdwijnt nooit. Je moet alleen weten waar je moet zijn.

Lees meer tips voor Bali.

Voor nachtbraken ga je naar Kuta. Voor meer rust naar de vredige oostkustresorts. Of verder naar het midden en het westen van het eiland. De rivierinham bij Perancak bijvoorbeeld, met de traditionele houten vissersboten. Witte strepen op de romp, blauwe dekken en versierde kraaiennesten. Spreek een visser aan en vaar mee op zo’n uitbundig beschilderd Vikingschip.

West-Bali kent verlaten stranden. Rond Medewi strekken die zich kilometers uit, met veel vulkanisch zand, kokospalmen en weinig zonnebedjes. Het westelijke uiteinde van Bali beslaat bijna honderden vierkante kilometer onbewoond oerwoud: het Taman Nasional Bali Barat, het nationale park van Bali, op het meest westelijke puntje van het eiland.

Het thuis voor herten, gigantische monitorhagedissen, neushoornvogels en vliegende vossen. Jembrana is een van de meest afgelegen en verlaten gebieden van Bali. Gilimanuk is het startpunt voor bijzondere wandelingen, ver weg van Kuta. 

Lees hier over een vakantie Kuta en Canggu op Bali.

De scootertjes van Bali

Dít moet je vooral niet vergeten te vragen, zeiden collega’s me vóór vertrek. Geldt de ‘Bali bonk ban’ (Australisch voor het Balinese buitenechtelijke neukverbod) straks ook voor toeristen? En het belangrijkste: kunnen toeristen nog op hun scootertje over Bali toeren? Haren wapperend in de warme wind, van strandje naar yoga. Een paar wijze hoteltycoons stellen gerust. De scootertjes – ‘mo-tórrr’ zeggen ze hier – blijven gewoon verhuurd worden. “Er komt wel meer handhaving op helm dragen en snelheid.” 

En die wet over buitenechtelijk vrijen? “Dat gaat nooit gebeuren, zeker niet voor toeristen, we zijn niet gek. Wetten en uitvoering zijn hier twee dingen. Islamitische Hardliners krijgen deels hun zin via mistige formuleringen in het wetboek. Dat is de bedoeling: onzekerheid inbouwen.” Ofwel balans, zegt een hoteldirecteur. “Alles op Bali draait om balans.”

Lees hier over de weg naar duurzamer toerisme op Bali.

Wat eeuwig blijft: de heilige drie-eenheid van eten, natuur en meditatie met uitzicht op zee, vulkaan of smaragdgroene rijstvelden. Zie het elders maar eens voor elkaar te krijgen. De zonsondergang is hier verpletterend, maar de prille ochtend – zwemmen, yoga, stilte – is gewijd en barstensvol licht. En heb je niks met yoga: je zweeft al als je op Bali je bed uitkomt. Pokon voor de neurotische grote-stadsbewoner. 

Harri reisde met TUI en KLM naar Bali en bezocht de volgende hotels/resorts. 

• Legian Beach Hotel: een levendig cityhotel in Kuta aan het strand en de boulevard. Tropische tuinen met opmerkelijk stille villa’s en een eigen zwembad. Westkust, dus zonsondergang!
• Candi Beach Resort & Spa: privéstrandje, infinitypool, rooftopbar, in tuinachtige omgeving, een plaatje van een hotel aan een rustige oostkust. Diner met gamelanorkestje, wat natuurlijk heel erg Bali is.
• Alila Ubud: stijlvol 5-sterrenhotel aan de groene Agung-vallei, apen op het dak, uitzicht op jungle, vulkanen en rivier; pendeldienst naar Ubud (op vijf kilometer).

• Grand Hyatt Bali: groot 5-sterren beachresort op schiereiland Nusa Dua, vlakbij het vliegveld, pure luxe. Familiehotel.  
• Puri Santrian: kleinschalig ogend 4-sterrenhotel, direct aan zee (en een onverwacht fietspad!). Vier zwembaden, aan de rustige kant van Bali, Denpasar op vijftien minuten.

Prijsidee met vlucht KLM (via Singapore) vanaf € 1300,- (tien dagen, logies/ontbijt, transfer) per persoon. Zie verder tui.nl. 

Handige informatie voor een reis naar Bali

Taal: de officiële nationale taal is Bahasa Indonesia, in de toeristische gebieden spreekt en verstaat iedereen Engels. 
Valuta: rupiah (1 euro is circa 16.000 rupiah)
Visum: paspoort moet nog minstens zes maanden geldig zijn. Een visum is verplicht, kun je bij aankomst in Denpasar kopen voor 35 dollar/euro. 
Beste reisperiode: mei, juni, september. Regenseizoen van oktober tot mei.

Fun fact: “Wat heten er toch veel Balinese mannen Wayan”, hoor je vaak. Logisch. De namen gaan in de volgorde van geboorte. Het eerste kind heet Wayan, de tweede Made, de derde Nyoman en de vierde heet Ketut. Een vijfde baby heet weer Wayan, enzovoort. 

Hoe kom je in Bali?

De vliegtijd naar Bali is circa 17 uur. In de meeste gevallen is er een korte (tank)stop in Singapore, waar je door de douane wederom geheel en al wordt gecheckt, het is niet anders. Vliegen met KLM of Singapore Airlines. Met Emirates (stop in Dubai) kan ook, maar dan duurt de vlucht veel langer.

Leuk om te weten voor je reis naar Bali:

Een eind rijden waard: het hoogland van Jembrana in het Bali Barat National Park. Uitvalsbasis voor bijzondere wandelingen is Cekik, vijf autominuten ten zuiden van Gilimanuk. 

Typisch Bali: beklim een vulkaan. De Gunung Agung (hoger dan 3000 meter) is serieus werk, de wandeling naar de minikegel van Batur is stukken minder inspannend. 

Vergeet het universum onderwater niet: snorkel of duik tussen schildpadden, roggen, haaien en dolfijnen. Toplocaties zijn Menjangan Island en Nusa Penida’s Manta Point. 

O ja: zeker in het zuiden zijn creditcards welkom, evenals dollars en euro’s. Haal wel wat roepies uit de ATM, handig voor tips en voor attracties waar alleen cash wordt geaccepteerd. 

Er komt een nieuwe romkom: regisseur Johan Nijenhuis draait dit jaar op Bali zijn nieuwe film ‘Verliefd op Bali’, in 2024 in de bioscopen (en in het vliegtuig) te zien.

Of wat dacht je van een vakantie naar de Gili-eilanden?

Hier wil je zijn tijdens je reis naar Bali:

---

Zoek ook vast naar hotels op Bali:

Booking.com

Handige websites voor je reis

Dit vind je misschien ook leuk:

• Bali spiritueel: Schaalklanken meditatie op Bali
• Trekking door Zuid-Afrika, dwars door de Afrikaanse bush
• Schildpadden spotten in Costa Rica
• Vakantie naar Bali, wat te doen, en waar ga je heen?
• Restaurants Tenerife: 9x dineren met fantastisch uitzicht op zee

Zou jij een reis naar Bali willen maken?

Tekst door Harri Theirlynck. Beeld door Harri Theirlynck, Bali Tourism en Unsplash