Wie droomt er niet van? Een trekking door Zuid-Afrika. TripTalks Wilfried heeft het gedaan en werd er vaak stil van, van die natuur die hoop geeft en die bang maakt. Gelukkig was er Bruce, de gids, zonder wie de groep waarschijnlijk ten prooi viel aan een van de Big Five. Of aan alle vijf. Maar Bruce deed meer, veel meer…
Een trekking door Zuid-Afrika in Kruger Park
“Daar…, dáár gaan we slapen. Zie je die boom bij dat kopje net boven de rivieroever? Die boom is onze watchman voor de nacht. Je zult zien, als de schemer invalt verzamelen de bavianen zich in die boom om te slapen. Ze letten op elkaar en maken kabaal als een luipaard nadert. Zo bezorgen ze ook ons een goede nachtrust.”
Of alle zeven deelnemers aan de zesdaagse wildernistrekking door Zuid-Afrika daar net zo over denken als gids Bruce is de vraag. Twijfelachtige blikken worden afgewisseld met uitroepen van verwondering over de fraaie ligging van ons eerste bivak. Slaapmatjes worden uitgerold boven op de steile oeverwand van de Limpoporivier. Op het geluid van watervogels en apen na is het stil, eenieder laat deze stilte op zich in werken om vervolgens als vanzelf te gaan fluisteren. Bijkomend voordeel hiervan is dat we de drinkende olifanten en waterbokken niet verstoren.
Bezoek andere bestemmingen in Zuid-Afrika zoals Kaapstad of Johannesburg.
Niet lang toch, want voor het donker moet ook ons drinkwater uit deze grensrivier tussen Zuid-Afrika en Zimbabwe gehaald worden. Bij het naar beneden klauteren naar de bedding kijken de olifanten nieuwsgierig op. De waterbokken wachten onze concurrentie niet af en verdwijnen in het rivierbos. Groene Ortlieb-waterteiltjes worden met water gevuld en via een menselijk ‘treintje’ naar het bivak gebracht. Tja, het is wennen aan het idee om Limpopowater te drinken. Water uit de rivier die ik van eerdere bezoeken kende als leefplaats voor nijlpaarden, olifanten en ibissen.
Gids Bruce is een kanjer. Het type gids dat je je wenst voor een trekking door Zuid-Afrika. Stel je een niet te grote man met een prachtige rode baard voor. In zijn ene hand zijn geweer, in zijn andere een stok waarmee hij prenten (pootafdrukken), dieren en de looprichting aanwijst. Paden zijn er niet. Bruce oriënteert zich op de zon en zijn veldervaring. We kruisen wel eens een oud track van een 4×4 maar overwegend volgen we wildpaadjes of lopen dwars door mopane bos en rivierbos.
Wat te doen in Zuid-Afrika? We hebben niet andere unieke tips!
Op momenten dat Bruce zich oriënteert, staat hij op een voor hem kenmerkende wijze tien seconden stil: stok tegen zijn borst, geweerkolf op de grond en terwijl hij zijn andere hand enkele keren door zijn baard haalt, neemt hij de omgeving in zich op om vervolgens gedecideerd zijn route te vervolgen.
Dierengeluiden in Zuid-Afrika
De tweede dag gidst Bruce ons naar een slaapplek op een kopje. Water wordt gehaald en we koken in de schemer. Drinken koffie rond het vuurtje waarna de slaapzakken worden uitgerold. Hoe laat het is weten we niet. Bij vertrek zijn horloges en telefoons ingeleverd en we leven dus bij de dag. Staan op als het licht wordt, pauzeren rond het hete middaguur en gaan slapen als de nacht invalt. Een heerlijk ritme dat geen enkele druk oplegt.
’s Nachts houden we beurtelings de wacht. Ik vind het een genot: luisteren naar de stilte, dierengeluiden herkennen en het vuurtje opporren waarop een pot theewater pruttelt. Wat laat de wildernis zich ’s nachts van een prachtige kant zien, of beter… horen. Soms is de nachtelijke stilte van de bush oorverdovender dan het geluid van de nijlpaarden in de Luvuvhu. Als het Zuiderkruis aan de horizon verdwijnt, wek ik mijn opvolger voor de wacht.
Dieren zien in andere landen? Wat dacht je van een safari in Kenia of een bezoek aan Rwanda?
Slapen lukt me dan niet direct. De indrukken, de vragen van Bruce, ze stemmen tot nadenken. Dan wordt het me langzaamaan duidelijk: Bruce is geen wildernisgids, hij is een soort drie-in-een-doekje. Hij zorgt voor onze veiligheid, leert ons over de bush en maakt ons bewust van wie we zijn en wat we echt belangrijk vinden.
Een trekking door Zuid-Afrika als deze roept emoties op. Zo is er spanning als we verrast worden door een eenzame buffelstier, Bruce in een seconde zijn stok op de grond laat vallen om zijn geweer in een reflex op de buffel te richten. Er is plezier als we ons eindelijk durven onderdompelen in de Luvuvhu. Toch een rivier waarvan de oevers bezaaid zijn met krokodillensporen en nijlpaardenpoep. Bovenal is er verwondering. Verwondering over het een zijn met de Zuid-Afrikaanse natuur: soms keihard, dan weer beeldschoon.
Wetende dat deze schoonheid relatief is: met een dag wandelen zit je in de keiharde Afrikaanse werkelijkheid van werkloosheid, corruptie en politiek gekrakeel. Een wereld die ook Bruce niet onbekend is: als je als tracker voor het Zuid-Afrikaanse leger in de Angolese oorlog hebt gewerkt, weet je dat een bestaan in de ‘mensenwereld’ vele malen zwaarder kan zijn dan het leven in de bush. Hoe zwaar precies, daar praat Bruce liever niet over.
Ook leuk: ga op safari in een van de mooie parken in Zuid-Afrika.
Staren naar de Melkweg
Vannacht na mijn wacht met een voldaan gevoel de slaapzak ingekropen. En met zicht op duizenden sterren en de Melkweg heerlijk ingeslapen. Nu maakt de frisse wind die over mijn gezicht strijkt me wakker. De ochtendzon kleurt het granieten kopje waarop we slapen oranje. Her en der komt een hoofd uit een slaapzak omhoog. Er wordt om koffie gevraagd terwijl Duitse expeditiegenote Heidi stil, maar overtuigend naar een hyena wijst die onder onze slaapplek doorloopt. Na het ontbijt met de BBC (Bruce Bush Coffee) – twee eenheden koffie, geen water – vertrekken we in westelijke richting. De oude baobab die in de verte hoog boven de savanne uittorent fungeert als baken.
Mijn Zweedse reisgenoot vraagt Bruce hoe ver we dagelijks lopen. Bruce haalt zijn schouders op. “Does it matter? Experience the bush, feel your body and enjoy.” Ook de vraag naar de dag wordt niet echt beantwoord: “There is no rush, time is on our side and if you guys are tired, we make camp.” Bruce wil ons meer meegeven dan giraffen, leeuwen en olifanten, dat wordt duidelijk.
Zo maak je goede foto’s tijdens een safari.
’s Avonds bij het vuurtje worden gedachten gedeeld. Het is vreemd te beseffen dat wij betalen om een week in de hitte door de bush te lopen, op een matje te slapen en water uit de Limpopo te drinken. Eigenlijk het dagelijkse leven van de Zimbabwanen die aan de overzijde van de Limpopo de communal lands bevolken. Alleen is ons slaapmatje self inflatable, zuiveren wij het Limpopowater en vliegen we over een week weer naar ons eigen bed.
Olifanten
“Move back!”, Bruce hoeft het slechts een keer zachtjes te zeggen, zijn lichaamstaal zegt genoeg. Kalm maar overtuigend wijst Bruce ons waar we naartoe moeten lopen: terug! Daar na de bocht in de rivier staan olifanten te drinken. Precies op de plek waar we de rivier hadden willen doorwaden om op aan de andere oever kamp te maken.
De familie olifanten telt twee kalveren en dus waakzame moeders. Geen denken aan dat we daar de rivier door kunnen steken. Dat wordt snel duidelijk als een olifant onze kant op komt. Ze laat merken wie hier de baas is. We lopen stil terug door het struikgewas om zo weer voor de rivierbocht uit te komen. Daar legt Bruce op fluistertoon zijn plan uit. We lopen verder door de rivier. Op advies van Bruce – “There might be some crocs in the deeper parts of the river” – alleen door de ondiepere delen. In de rivierbocht gaan we dan de oever op. Vervolgens klauteren en lopen we bovenlangs naar de beoogde bivakplek.
Tot zover het plan, maar net voordat we de oever op willen lopen komen daar drie jonge buffels uit de struiken. Bruce, tot zijn knieën in het water, spiedt om zich heen en wenkt hem te volgen. Praten doet niemand meer het laatste kwartier. Iedereen ervaart de aanwezigheid van de olifanten en de buffels als spannend. Zij en niet de ANWB bepalen hier wie welke kant op gaat.
We volgen Bruce door de rivier en zijn plan wordt me snel duidelijk. Hij wil onder het bivakterrein de steile oever opklauteren. Door elkaar te helpen, rugzakken door te geven, lukt het ons de hoge oever op te klimmen. We houden de buffels en olifanten nog even in de gaten en dan richten we het kampje in. Het wordt zo donker, het wordt tijd te gaan koken. In dit geval water voor het bereiden van een zakje gevriesdroogde pasta.
Op jezelf tijdens een trekking door Zuid-Afrika
Een wildernistrekking komt bij je binnen. Een week geen contact met de andere wereld, alle dagen op jezelf en – eerlijk is eerlijk – Bruce aangewezen te zijn maken dat je de bush leert waarderen. Het is geen andere wereld, er is maar een wereld en daar maakt de Afrikaanse bush deel van uit. Het is het waard om deze wereld in zijn geheel te laten voortbestaan.
De laatste nacht slapen we op een kopje. Ik schat 30 meter boven een bron van waar we een grandioos uitzicht hebben over een familie olifanten, het mopane bos en door de avondzon roodgekleurde rotsformaties. Als de avond is ingevallen luisteren we naar badderende olifanten in de bron onder onze slaapplek. Dan een ander geluid… Iedereen stil. Aanhoudend gegrom van een luipaard. Zo dichtbij.
Niemand ziet het beest en dat maakt het nog indringender. Een waanzinnige zintuiglijke ervaring. Een half uur lang beweegt er een luipaard onder je slaapplek. Je luistert en vormt je een beeld van wat er beneden gebeurt. Je ziet niets, hoort alleen het gekraak van bomen (de olifanten), geritsel en het grommen van een luipaard. Een ‘plaatje’ om nooit te vergeten.
Van de natuur genieten maar dichter bij huis? Maak deze trektochten door Nederland.
Veiligheidsgebaren
Surrealistisch, zo voelt het als we het laatste traject naar het base camp in stilte afleggen. Bruce heeft vanochtend gevraagd of we de laatste dag in volledige stilte willen lopen. Na het doornemen van enkele veiligheidsgebaren, durfde de groep wel. In stilte laten we ontmoetingen met zebra’s, kudu’s en olifanten op ons inwerken. Het in stilte volgen van een leeuwenspoor heeft op eenieder zijn eigen uitwerking. Bij mij de hoop op het zien van het dier dat vannacht rondom onze slaapplek liep. Later blijkt dat andere deelnemers urenlang bang zijn geweest.
Het idee van in een andere wereld van geel olifantengras, kadavers en de Big Five te zijn. Een wereld waarin je met andere mensen in stilte verblijft, maakt dat je veel met jezelf bezig bent. Wat vind ik en wat voel ik, zijn vragen die vanzelf in je opkomen. De antwoorden worden ingegeven door de bush én door die heel andere wereld. Die wereld waarvan je weet dat je daarvan af vanavond weer deel van uitmaakt. De wereld van geld verdienen, status en verplichtingen. Op deze laatste dag weet Bruce ons weer regelmatig uit onze gedachten te trekken.
Hij vraagt aandacht door in stilte met zijn stok een prent te omcirkelen, een katachtige na te doen en de looprichting van de leeuw aan te wijzen. Niemand kijkt dan ook vreemd op als Bruce in de buurt van het base camp (we zien de rook) een lijn in de droge aarde trekt. Met zijn stok schrijft hij er date line onder. Zonder iets te zeggen loopt hij door… Is dit zijn afscheidsspeech na een week intens gedeelde wilderniservaring? Enigszins verward volgen wij hem tot hij een paar honderd meter verderop weer een lijn trekt. Daaronder schrijft hij: The date is: TODAY, LIVE IT!
Of wat dacht je van een vakantie naar Kaapverdië, naar La Reunion of een reis naar Madagaskar?
You shouldn’t harm it
Plotseling spanning in ons kampementje. Een slang. Op afstand bekijken we waar het beest naartoe gaat. Juist, naar mijn slaapmatje. Heb ik weer. Vragend kijk ik naar Bruce. “Throw a stone but don’t hit it. You shouldn’t harm it when it’s not necessary. There it goes, a beautiful specimen of the Mozambique spitting cobra.”
De ongerepte bush van Pafuri in Kruger Park
Deze trekking door Zuid-Afrika vindt plaats in Pafuri, het noordelijkste puntje van het Kruger Park, Zuid-Afrika. Dit gebied is vanwege Mandela’s Land Reclaim Act in 1998 deels ‘teruggegeven’ aan de oorspronkelijke bewoners de Makuleke: Makuleke Concession Park. Behalve een kampje en twee wildernislodges zijn er geen toeristische voorzieningen. Het is niet toegankelijk voor reguliere Krugerbezoekers.
Organisatie van de trekking door Zuid-Afrika
Bij de hier beschreven wildernistrektocht zorg je voor – en kook je – je eigen eten. Slapen doe je in de open lucht. Het te zuiveren (drink)water haal je uit poelen, Limpopo en Luvuvhu. Sanitaire voorzieningen zijn er niet (je bent in de bush!). Goede basisconditie is gewenst.
Ook leuk: een roadtrip door Malawi.
Interesse in een Zuid-Afrikaanse wildernistrekking?
De beschreven wildernistrektocht wordt aangeboden door EcoTraining. Ook in het Kruger National Park kun je met een gids meerdaagse trektochten lopen. Trekkings door Zuid-Afrika met een gids worden ook door de Wilderness Leadership School aangeboden.
Hoe kom je het snelst in Pafuri?
Huur op de luchthaven in Johannesburg een auto (high clearance aanbevolen) en rijd ruim 600 kilometer over de N1 (tol) naar Pafuri Gate (meest noordelijk gelegen ingang van Kruger Park). Parkeer hier (veilig) de auto. Je wordt hier opgehaald door EcoTraining. Een shuttlebus (Bush Bus) van EcoTraining rijdt tussen Johannesburg en Makuleke.
“Ik ben graag in de Afrikaanse en Canadese wildernis. Daar waar de natuur de spelregels voor ons gedrag bepaalt. Ik houd van onverwachte ontmoetingen, maak ’s avonds graag het vuur uit mits er ’s ochtends koffie is”
— Wilfried Deelen, Auteur
Leuke reizen naar Zuid-Afrika:
Handige websites voor je reis
Dit vind je misschien ook leuk:
Tekst: Wilfried Deelen,
Foto’s: Wilfried Deelen, EcoTraining en Unsplash
Fotocredits header: Charl Durand -Unsplash
TripTalk is een puur Nederlands reismagazine en schrijft voornamelijk over bereikbare bestemmingen. Wij willen je meenemen naar bereikbare en betaalbare bestemmingen! Onze vaste reporters geven inspirerende en persoonlijke tips. Neem een abonnement!
