Voor wie geen idee heeft wat er te wachten staat als je in Frankrijk naar een restaurant gaat of een markt bezoekt volgt hier een kleine introductie waarin ik je meeneem naar het departement Eure in de regio Normandië. Vanaf Rotterdam is het in 4,5 uur te rijden.
Ontdek departement Eure in Normandië
We bezoeken een bakker die naast broden in verschillende uitvoeringen ook verrukkelijke taarten en taartjes heeft, een wekelijkse markt met veel streekproducten, een heel goed restaurant in een kasteel en een traditioneel restaurant zoals je ze overal tegenkomt in stadjes en dorpjes. Let wel, elke streek heeft zo zijn eigen specialiteiten. Zo vind je in de Elzas zuurkoolgerechten en in de Provence gerechten waarbij vis, tomaat, courgette en aubergine een grote rol spelen.
Ontbijt om van te watertanden
Laten we beginnen met de bakker. Want hoewel het ontbijt in Frankrijk niet uitgebreid is zoals de lunch en in mindere mate het diner, is het wel belangrijk wat je op je ontbijtbordje vindt. Kwaliteit gaat ook hier voor kwantiteit.
Zoek daarom altijd een bakker waar je een rij mensen ziet want dan kan je ervan uitgaan dat het brood en andere lekkernijen hier goed zijn. Dat geldt overigens voor alles waar je eten kan kopen, hoe meer mensen in de rij, hoe beter het zal zijn.
In Gisors vinden we boulangerie maison Brunneval midden in het centrum, vlak bij de schitterende gotische kerk die zo mooi is dat zij ook wel kathedraal genoemd wordt. Boulanger staat voor bakker en de aanduiding ‘maison’ kan meteen al geïnterpreteerd worden als ‘hier vind je heerlijke ambachtelijk gemaakte lekkernijen’.
Volg deze mooie autoroutes door Frankrijk.
Eenmaal binnen staat er meestal een fikse rij. Maar achteraan aansluiten is helemaal niet erg want op die manier kan je de lange stoet van delicatessen, groot en klein, goed in je opnemen en je alvast verlekkeren. We vinden er makarons die gevuld zijn met frambozenmousse en frambozen, millefeuilles, zoals onze tompouce, maar dan gevuld met een crème waarin stukjes krokante karamel.
Eclairs behoren ook tot de traditionele taartjes net als de flans. Daarboven een lange glazen plank met de grotere uitvoeringen van het kleingebak, de taartjes die zich in geuren en kleuren presenteren. In de weekends nog uitbundiger dan doordeweeks. Terwijl je opschuift komen de zoetere broodjes in beeld gevolgd door de hartige versies met op het einde het dagelijkse brood, de baguettes, de desembroden en nog veel meer.
En als je vergeten bent te onthouden wat je favoriete taartje ook alweer was, dan loop je de toonbank gewoon weer even terug om het aan te wijzen, iedereen in de rij accepteert dat glimlachend omdat zij zich in jou verplaatsen en meegenieten. Zo zijn de Fransen. Als het om eten gaat hebben ze een eindeloos geduld.
Lees hier over een vakantie naar Zuid-Frankrijk.
Naast de baguettes voor het ontbijt, die je eet met wat gezouten boter en jam, vond ik er een enorme pain au chocolat van bijna een halve meter. Gemaakt van knisperend bladerdeeg en gevuld met stukjes echte chocolade van topkwaliteit. Heerlijk bij een goede kop koffie en helemaal lekker als je pain nog even in een hete oven stopt. Pas wel op voor de dan vloeibare chocolade die eruit kan komen.
Spijt van het ontbijt
Je komt er meteen achter waarom de Fransen over het algemeen heel licht ontbijten. Overal in Frankrijk is het stipt om 12.00 uur tijd voor de lunch. Tussen 12.00 en 14.00 uur is het rustiger op de snelwegen en op straat en zijn de restaurants vol.
Doordeweeks kan je in lokale restaurants terecht voor een zeer betaalbare driegangenlunch. Je zit dan tussen de kantoormensen en gemeentewerkers in die van een ‘repas ouvrier’ genieten, een warme driegangen maaltijd waarbij er korting op de prijs wordt gegeven door het bedrijf of de overheid. Dat hoeft overigens niet overal zo te zijn.
Ontdek 25 tips voor een vakantie in Bourgondië.
Wij streken neer in Auberge de l’Abbaye in Saint-Germer-de Fly, een knus restaurant tegenover, juist ja, de abdij. Omdat we aan de vroege kant waren wandelden we eerst de abdij in die in haar huidige vorm dateert uit de 12e eeuw. Daarvoor, zes eeuwen eerder, was er een Benedictijnerklooster op die plek maar die werd vernietigd door de Vikingen.
Je ziet aan de combinatie van romaanse en gotische bouwstijlen dat er nogal een bouwgeschiedenis is van dit 65 meter lange complex. Het is echt de moeite waard om dit beschermde historische monument te bezoeken.
Wat dacht je van eilandhoppen langs de Atlantische Kust in Frankrijk?
Eenmaal in het restaurant wordt ons een tafeltje gewezen opgedekt met een wit tafelkleed, een ouderwets peper- en zoutstelletje en papieren servetten die als een waaier in de wijnglazen zijn gestoken. Oubollig maar het restaurant is brandschoon en de ontvangst heel vriendelijk.
We krijgen bij het aperitief een schaaltje zoutjes en twee belegde toastjes. Eentje met tonijnmousse en de andere met tomaat en pesto. We kiezen gerechten uit het driegangenkeuzemenu. Het worden escargots in kruidenboter die gloeiendheet worden geserveerd en als hoofdgerecht neem ik, uit nieuwsgierigheid, de tête de veau met een gribiche saus. Op de warme plakken vlees liggen schijfjes rode ui en kappertjes.
De gribiche saus is huisbereid met mayonaise waarin stukjes augurk, kappertjes en peterselie. Tête de veau is kalfskop. De Fransen eten namelijk echt alles van een dier lang voordat het kop tot staart idee dat we de laatste jaren in Nederland kennen in zwang raakte. Dus ja, je ziet herkenbaar dat het kalfskop is, wel zo eerlijk want het is niet verstopt in een vleeswaar zoals zure zult of zo dat ongeveer vergelijkbaar is maar niet zo confronterend.
Ook leuk: een stedentrip naar Parijs.
De eerste plak vond ik smakelijk maar ook wel heel erg machtig dus heb ik niet alles opgegeten. Tijd dan voor het toetje, een sorbet van verse frambozen met slagroom en een koekje erin, allemaal huisbereid. De sorbet, twee flinke bollen, smaakt naar koude verse frambozen, heerlijk. En de slagroom is dik. Dan weet je dat je in Normandië bent waar de koeien hun buiken vol eten met mollig gras en de melk romig en vol is.
En als je dan voor dit keuzemenu, gebaseerd op ingrediënten uit de zeer nabije omgeving, inclusief koffie en een karafje wijn of flesje cider net iets meer dan 20 euro mag afrekenen ga je voldaan naar huis, in alle opzichten.
Dunnetjes overdoen is er niet bij
De volgende dag besluiten we om ‘op chique’ te gaan lunchen in Chateau de la Rapée in Bazincourt sur Epte, in de buurt van Saint-Germer-de Fly. Alleen al de rit erheen is leuk. Door dorpjes met vakwerkhuizen en bloeiende geraniums, langs glinsterende riviertjes en uitgestrekte bossen. Totdat we bij het bordje komen dat wijst dat we een pad in moeten om bij het chateau te komen.
De weg vervolgt eindeloos langs nog meer bomen en op het moment dat we denken dat we verkeerd zitten, doemt daar het kasteel op. Opgetrokken als een groot uitgevallen kabouterhuis met kantelen en torentjes, gemetselde muren afgewisseld met traditioneel stucwerk, schilderwerk in vrolijk geel. Wat een leuke aanblik biedt het en het is zo mooi onderhouden ook. We worden geplaatst in de serre waar het licht onze gerechten fraai aanlicht.
Ook hier kies ik voor slakken. Ze worden in zeven individuele aardewerken kommetjes geserveerd die elk een slak met kruiden en knoflook herbergen.
Daarna een tournedos die op houtskool gegrild is en wordt omringd door krokante cantharellen en krielaardappeltjes. Erbij een rodewijnsaus. Ja hoor, alles heel erg lekker.
Tot slot een dessert van een met dun deeg omklede appel die goudgeel gebakken is in de oven (inclusief een ‘steeltje’ van een kaneelstokje), geserveerd met een zoute karamelsaus en weer de dikke Normandische slagroom waar ik het al eerder over had. Hoewel ik dit keer echt heel bescheiden had ontbeten was de portie te groot en liet ik een groot deel staan.
Bij het afrekenen kreeg ik een bakje met het restant mee, met nog extra van de karamelsaus erbij. Dat was een onverwachte en superlieve verrassing die we met smaak later op de dag opaten in de charmante gîte die we hadden gehuurd.
De day after
Na enkele dagen genieten van lekker eten in restaurants besloten we het wat kalmer aan te doen en te zien wat we op de markt van Gisors kunnen vinden en dat thuis te verorberen. Als je niet weet wat je op een Franse markt kan verwachten trek je al snel conclusies, Nederlandse conclusies. Dus ga er vooral met een open blik naartoe.
Er staat een kraam met een dame die alleen eieren verkoopt. Maar wat voor eieren! Groot, middel en klein. Van eigen kippen waarvan ze weet dat ze goede dingen eten. Te proeven in elk eitje dat de Fransen niet zozeer bij het ontbijt eten als verwerkt in een voorgerecht of het eitje is een voorgerecht. Als een smeuïge omelet, oeuf mayonaise, of oeuf en meurette, of nou ja, zoek het maar op online wat het is of raadpleeg de columns van culinair journalist Mara Grimm.
Lees meer over de gastronomie van Normandië.
Dan de groenten. Sluit vooral aan bij de kraam met de langste rij en geniet van de versheid, niet van het uiterlijk. Want ja, de tomaten zijn niet allemaal glad en netjes maar wat een smaak, de komkommers niet allemaal recht, wel fris en sappig en de boontjes, ja die zijn bruin. En die zou je niet willen kopen.
Maar schijn bedriegt want als je ze wast komen er malse groene boontjes vanonder het modderlaagje tevoorschijn. Onbespoten, zo van het land. Alleen maar driemaal goed wassen om een delicatesse te kunnen eten.
En dan de kazen. Ook weer een lange rij die zich langzaam verplaatst langs de kraam. De ene na de andere kaas bekoort. Eerst die van geit, meestal zacht en mooi wit, soms lopend. Dan die van koe of schaap. Wat massiever. En als laatste is er boter. Een klomp waarvan stukken worden gesneden, ook in een gezouten versie.
Er is ook al voorverpakte boter die geboetseerd is met behulp van een houten vorm. Als je de pakjes opent dan zie je een stuk boter met kartels opzij en een afbeelding van een koe in het midden. De trots waarmee je kaas of boter wordt gesneden en verpakt, die proef je later terug als je je bordje met sla en kaas en het heerlijke stokbrood eet. Want dat is dan meer dan prima en genoeg na al het culinaire geweld.
Ook leuk in Frankrijk: een stedentrip in Marseille.
Meenemen naar Nederland, want natuurlijk hebben we veel te veel ingekocht, is heel goed te doen als je de kaas maar goed verpakt in aluminiumfolie en vervoert in een koeltas met bevroren flesjes water als koelelement.
Probeer op deze plekken het eten in Normandië:
Handige websites voor je reis
Dit vind je misschien ook leuk:
Zou jij het eten in Normandië willen proeven?
Tekst en foto’s: Nelleke Launspach
Nelleke Launspach is journalist en beleeft de veelal luxe reizen die zij maakt intensief. De onderwerpen legt zij vast in tekst en beeld. Van culinaire zaken weet zij veel en dat is dan ook terug te lezen en te zien. Je proeft het bijna. Daarnaast schrijft ze over de reis zelf, luxe hotels en cruises, musea, galeries en waar je overal het beste kunt shoppen. Dat alles is haar wel toevertrouwd.
