Je weet dat je in het noorden van Duitsland bent, als je begroet wordt met moin. In de trein van Hamburg naar Lübeck ontvangt TripTalks Sybylle Kroon haar eerste moin en voelt zich meteen welkom. Ze gaat op ontdekkingstocht door de historische marsepeinstad aan de Trave met een ‘tropische verrassing’ aan de monding van deze rivier.
Dit artikel verscheen eerder in TripTalk magazine
TripTalk magazine neemt je mee naar bereikbare en betaalbare bestemmingen! Onze vaste reporters geven inspirerende en persoonlijke tips.
Neem nu een abonnement op ons reismagazine en profiteer van 1 GRATIS NUMMER!
Reis mee naar Lübeck
Lübeck is de marsepeinstad van Duitsland, misschien zelfs wel van Europa. Sinds 1795 zijn tientallen marsepeinmakers actief geweest in de stad, in 1926 zelfs 35 tegelijkertijd. Nu, bijna honderd jaar later, zijn er nog maar een handvol, waarvan Niederegger (anno 1806) veruit de bekendste is.
De ‘flagstore’ van het bedrijf staat in de Breite Straße, tegenover het zwartstenen Rathaus – dat óók een bezoek waard is, helemaal als je van dertiende-eeuwse Noord-Duitse baksteengotiek houdt. De marsepeinwinkel is te herkennen aan de lange rij wachtenden voor het ijsloket. Want naast marsepein in honderdduizend varianten en prachtige taarten verkopen ze hier ook – volgens de kenners – het lekkerste ijs van de stad.
Wil je de mensenmassa in de winkel vermijden, sta dan – net als ik – meteen om 9 uur op de stoep, dan heb je het marsepeinrijk helemaal voor jezelf. Met een vriendelijke ‘moin’ gooit een medewerker de deur open.
Ook leuk in Duitsland, fietsen in het Zwarte Woud.
Al snel blijkt dat dit meer dan een snoepwinkel is. Op de eerste verdieping zit een aangenaam café waar je kunt ontbijten en natuurlijk kaffee mit kuchen kunt bestellen. De Lübecker nusstorte omhuld in marsepein is een absolute must eat als je in de stad bent.
Op de tweede verdieping loop je zo de marsepeinhistorie in. Hier ontdek je hoe de zoete lekkernij in Lübeck is beland. Heeft alles te maken met het feit dat de stad in de Middeleeuwen deel uitmaakte van de Hanze (een soort EU avant la lettre) en via dit verbond van kooplieden en handelssteden kennis maakte met marsepeinhandelaren in Venetië. Die op hun beurt de zoetigheid van amandelen en suiker ontdekten in Perzië.
Of wat dacht je van een stedentrip naar Berlijn?
Bijzonder gegeven is dat marsepein in die tijd niet als lekkernij werd beschouwd, maar als medicijn. Het mocht dan ook alleen gemaakt worden door apothekers. Nou vooruit, tijdens de vastentijd deden ze er niet moeilijk over als het tijd was voor je ‘medicijn’. De hele ontwikkeling van het eeuwenoude goedje, van medicatie tot lekkernij, is te zien in het gratis toegankelijke marsepeinmuseum.
Het moeilijkste deel moet dan nog komen: hoe verlaten we dit pand waar je bloot staat aan zoveel verleidingen? Met een klein tasje, maar toch goed voor drie marathons aan calorieën, staan we even later op straat. Het is inmiddels druk op straat en de eerste smachtenden staan al in de ijs-rij. Hoogste tijd om Lübeck verder te verkennen.
Binnenstad op een eiland
Het is bijna onmogelijk om te verdwalen in de oude binnenstad, ook al is het een wirwar aan straten en steegjes. Het centrum ligt namelijk op een eiland en wordt omsloten door rivier de Trave en de Wakenitz. Voordat je het weet, loop je over een eeuwenoud marktplein omringd met historische gebouwen, door een romantisch straatje met kinderkopjes of beland je via een laag steegje in een hofje waar de stokrozen je tegemoet knallen.
Op het eiland staan vijf roodbakstenen kerken waarvan twee met twee spitsen, de een nog hoger dan de andere, als gevolg van een ‘wapenwedloop’ in voorgaande eeuwen. Gelovige kooplieden en bisschoppen wilden een hogere, grotere en imposantere kerk dan de concurrenten. Nu vormen de torens van de kerken en de toegangspoort (Holstentor) de skyline van Lübeck en zijn ze handig om je weg terug te vinden.
Natuurlijk is Lübeck met zijn tijd meegegaan en zijn er talloze winkels waar je eindeloos kunt shoppen, maar mijn aandacht wordt getrokken door een apotheek op de hoek van de Königstraße en Dr.-Julius-Leber-Straße. Nu struikel je in Lübeck over de apotheken, maar deze heeft een wel heel bijzondere etalage: er staat gin in, Gin für mehr Toleranz. Ook ben ik benieuwd of ze daar nog iets met marsepein doen.
Een vakantie naar de Moezel is ook zeker aan te raden!
Marcus Niendorf, vierde generatie bij de Löwen Apotheke, maakt zelf geen marsepein, maar gin. Gewoon, voor de lol: “Er zitten toch medicinale kruiden in gin?”, lacht hij. Zijn motto staat op elke fles: Alles kan, niks moet. Daarnaast biedt hij marsepeinworkshops aan, om toch in de traditie van zijn Hanze-voorvaderen te blijven. Bovendien maakt zijn apotheek zo’n zestig crèmepjes, zalfjes en etherische oliën die zonder recept verkrijgbaar zijn.
Zo is zijn Heilsalbe 22 ontwikkeld door zijn overgrootvader en nog steeds een bestseller. Het is een soort 1000-dingen-crème waar menig Lübecker bij zweert. Klinkt ouderwets en stoffig, zo’n apotheek, maar sinds Markus’ vrouw en muze Dietlind de marketing en styling op zich heeft genomen, is de uitstraling van zelfs voetencrème en hooikoortsspray Instagrammable geworden. Net als de hele apotheek, trouwens.
Franse wijn met Duitse afdronk
Even verderop loop ik weinbar Barrique aan de Beckergrube binnen. Niet echt een bar, maar een winkel stampvol wijn, likeur en olie. Ik wil weten of het klopt dat Lübeck zijn eigen wijn heeft. Bijzonder, want er zijn – voor zover ik kon nagaan – geen wijngaarden in de omgeving. Eigenaar Jano Römer weet precies hoe dit komt. Rotspon heet de wijn en heeft alles te maken met de Hanzetijd.
Vanuit Lübeck werden over zee vaten vol zout geëxporteerd naar andere Hanzesteden, onder meer naar Bordeaux. De roodbakstenen zoutopslag-panden (Salzspeicher) staan er nog steeds, aan de Trave, naast de Holstentor. Om niet met lege handen terug te komen, werd in de zoutvaten rode wijn gegoten.
Tot op de dag van vandaag geldt dat Rotspon-wijn alleen zo mag heten als het wijn uit het zuiden van Frankrijk betreft én in Lübeck gebotteld wordt. Eigen etiket erop en klaar is uw Lübeckwijn, vernoemd naar de rode kleur van de binnenkant van de spanen van het vat. Flesje mee voor thuis, uiteraard.
Koningin van de Hanze
Om nog iets meer over het Hanzeverleden te weten te komen, wandelen we via de oevers van de Trave naar het Europese Hansemuseum. De ene na de andere fraaie gevel van voormalige koopmanshuizen komt voorbij. Daarmee vergeleken is het museum een en al moderniteit.
Binnen wordt het verhaal van het Hanzeverbond in het algemeen en van Lübeck in het bijzonder op interactieve wijze verteld. Lübeck vormde geografisch zo’n beetje het middelpunt van alle Hanzesteden en werd (en wordt) daarom ook wel de Koningin van de Hanze genoemd. Ik kom er al snel achter dat de Hanze meer was dan wat marsepein, zout en rode wijn, wát een imposante historie.
De tweehonderd steden die hiermee verbonden waren – gelegen aan de Oostzee en Noordzee en langs grote rivieren, want vervoer ging toen voornamelijk over water – kenden alle een ongekende rijkdom, welvarendheid en macht. Die hoogtijdagen zijn allang voorbij, de Hanze hield stand tot de zeventiende eeuw. Lübeck, Hamburg en Bremen waren de laatste leden van het verbond, waarvan het doek in 1862 definitief na zes eeuwen viel.
Dit zijn nog andere leuke steden voor een stedentrip in Europa. Of lees wat er te doen is in Hamburg.
Als ik even later weer buiten op de keien sta, flaneer ik langs de oever van de Trave naar het eerstvolgende terras. Genoeg gedaan voor vandaag. Morgen verder stroomafwaarts.
Mondaine badplaats met verrassing
Z’n twintig kilometer stroomafwaarts, aan de monding van de Trave, ligt nog een stadsdeel van Lübeck: Travemünde. Vanuit de haven gaan grote vrachtschepen en ferry’s de Oostzee over en ook cruiseschepen meren regelmatig af aan een van de kades. Travemünde is een heuse stad, met stadrechten en al. Maar in 1329 kwam de stad in het bezit van Lübeck. Zijn ze het in Travemünde tot de dag van vandaag niet mee eens, maar ze kunnen ermee leven.
Ik reis in twintig minuten met de trein naar de mondaine badplaats, maar ik had ook de boot kunnen nemen, die een paar keer per dag over de Trave tussen beide steden heen en weer pendelt. Op zomerse dagen is het op de kilometerslange promenade langs de kust, in de winkelstraat, in de parken en op de vele terrassen een drukte van belang, want Travemünde heeft namelijk nog een pluspunt: strand!
Met vintage strandwachttorens en honderden kleurrijke strandkorven die staan te wachten op de badgasten die een duik in de verfrissende Oostzee willen nemen. Hier staat niet alleen de oudste vuurtoren van Duitsland (anno 1316), ook de lelijkste. Het schattige vuurtorentje lijkt een dwerg vergeleken met Maritim, het enorme flatgebouw dat de skyline van Travemünde bepaalt.
Nu een hotel en baken voor de scheepvaart, maar in de Koude Oorlog gebouwd om overlopers en overzwemmers uit Oost-Duitsland in de smiezen te houden. De grens (en het IJzeren Gordijn) tussen oost en west liep hier namelijk. Lübeck en Travemünde lagen toen in het ‘vrije Westen’.
Geheimtipp: Priwall
Ik ga af op een geheimtipp die ik van een local heb gekregen. Aan de andere kant van de Trave ligt namelijk een schiereiland, Priwall genaamd. Er ligt een grote viermaster, de Passat, er is een haven en een vakantiepark. Maar wat daaráchter ligt, is minstens zo interessant, zo niet interessanter. Om er te komen, pak ik de ferry. Is trouwens ook de enige mogelijkheid om aan de overkant te komen.
Priwall is als een tropische verrassing. Niet alleen heeft het een fijn (naakt)strand waar het veel rustiger is, er is ook een natuurgebied waar het heerlijk fietsen is. En er is een soort minidorpje: twee onverharde straten van ongeveer een kilometer lang waar schattige huisjes staan. Vroeger woonden hier de allerarmsten. Nu zijn de tiny houses, die in de duinen liggen met de zee op hoor- en kruipafstand, onbetaalbaar.
Die ene van 35 vierkante meter die te koop staat, gaat niet onder de vijf ton weg. Nou ja, er moet wat te dromen overblijven. Dat doe ik even later, op het strand, in zo’n heerlijke Strandkorbe. Camera en telefoon uit, rabarberschorle aan. Moin!
Ook in de stad Leipzig zijn veel hotspots te vinden.
Zo kom je in Lübeck
Lübeck en Travemünde liggen aan rivier de Trave in de deelstaat Sleeswijk-Holstein, in het noorden van Duitsland. Vanaf Utrecht is het zo’n 500 kilometer rijden. Met de trein doe je er zo’n zes tot acht uur over, maar je moet wel een paar keer overstappen. Vanaf Schiphol kun je naar Hamburg vliegen en daar overstappen op de trein naar Lübeck. Het station ligt op loopafstand van de historische binnenstad.
Er gaat ook een trein naar Travemünde, die zet je binnen 25 minuten af bij het strand of de haven. Om op het schiereiland Priwall te komen, pak je de voetgangersferry (bij de vuurtoren) of de ‘gewone’ ferry bij het stadscentrum. Dan ben je binnen vijf minuten aan de overkant van de Trave.
Voor meer informatie: www.visit-luebeck.com en www.travemuende-tourismus.de.
Moin
In Friesland zeggen ze ‘hoi’, in Groningen ‘moi’ en vanaf Ostfriesland via Zuid-Denemarken tot aan Polen kun je in het noorden van Duitsland met ‘moin’ of ‘moin moin’ begroet worden. Het is hallo en tot ziens in een woord. In Lübeck hoorde ik het in een wat verlengde vorm, moo-ien, met de eerste lettergreep hoog en de laatste lettergreep in lage toon.
Kerstmarkten in Lübeck
De toch al zo sfeervolle stad is tijdens de laatste weken van het jaar (eind november tot eind december) extra gezellig, met op vier locaties kerstmarkten en tal van andere activiteiten.
Dit zijn de leukste kerstmarkten in de Benelux.
Langer blijven in Duitsland
Twee dagen in Lübeck is eigenlijk te kort, helemaal als je ook de omgeving en Travemünde nog wilt zien. Het Duits Verkeersbureau wil ook graag dat toeristen uit Nederland (en andere landen) wat langer in Duitsland blijven, met het oog op duurzaamheid.
Samen met digitalisering is dat een van de hoofdthema’s van het verkeersbureau. Hoe langer je ergens blijft, hoe minder reisbewegingen en hoe lager je CO2-footprint, is de gedachte. Qua duurzaamheid scoort Duitsland al hoge cijfers, maar het wil toerisme verder vergroenen, ook omdat steeds meer bezoekers op zoek zijn naar groene bestemmingen en transportmogelijkheden.
Daarom wordt ook samengewerkt met luchtvaartmaatschappijen waaronder Lufthansa en treinbedrijf Deutsche Bahn. De komende tijd zal het Duits Verkeersbureau met specifieke campagnes toeristen wijzen op hoe ze (meer) duurzaam in Duitsland vakantie kunnen vieren. Meer informatie vind je op www.germany.travel.
Hier wil je zijn in Lübeck
Zoek ook vast naar hotels in Lübeck
Booking.comHandige websites voor je reis
Dit vind je misschien ook leuk:
Zou jij Lübeck willen bezoeken?
Tekst: Sybylle Kroon, Beeld: Sybylle Kroon en LTM
TripTalk is een puur Nederlands reismagazine en schrijft voornamelijk over bereikbare bestemmingen. Wij willen je meenemen naar bereikbare en betaalbare bestemmingen! Onze vaste reporters geven inspirerende en persoonlijke tips. Neem een abonnement!
